Οι πατέρες τους έχουν παίξει κυρίαρχο ρόλο στο πολιτικό σκηνικό, μετά από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης. Ομως, στη Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν, αυτές οι γυναίκες δεν έχουν μέλλον. Είναι οι «κόρες της αντιπολίτευσης», οι τρεις γυναίκες που προκαλούν τον Ρώσο πρόεδρο και το Κρεμλίνο, όπως γράφει το Spiegel.
Οι δύο από αυτές, ανάμεσά τους και η κόρη του δολοφονηθέντος ηγέτη της αντιπολίτευσης Μπόρις Νέμτσοφ, μάχονται ενάντια στη ρωσική κυβέρνηση από την εξορία.
Η ακριβής τοποθεσία που βρίσκεται το γραφείο της Ζάνα Νέμτσοβα πρέπει να παραμείνει μυστική, εξαιτίας των απειλών για τη ζωή της που έχει δεχθεί στη Μόσχα. Ακόμη και στη Βόννη, οι αξιωματούχοι ανησυχούν για την ασφάλεια της 31χρονης κόρης του Μπόρις Νέμτσοφ. Από τη στιγμή που δεν ήταν πλέον ασφαλής στη ρωσική πρωτεύουσα, έφυγε για τη Γερμανία πριν από εννέα μήνες.
«Νομίζω ότι μπορώ να ασκήσω μεγαλύτερη πίεση από εδώ, για να βεβαιωθώ ότι η δολοφονία του πατέρα μου θα ερευνηθεί πλήρως», λέει η Νέμτσοβα στο Spiegel. Ηδη έχει εκδόσει το βιβλίο «Shaking Up Russia» (Ταρακουνώντας τη Ρωσία), ενώ εργάζεται ως ρεπόρτερ στην Deutsche Welle και πιέζει το Συμβούλιο της Ευρώπης να ορίσει ειδικό εισηγητή στην έρευνα για τη δολοφονία του πατέρα της.
Πριν από ένα χρόνο, στις 27 Φεβρουαρίου 2015, εκτελεστές πυροβόλησαν τον πατέρα της κοντά στο Κρεμλίνο, χτυπώντας τον πολιτικό στον λαιμό, τους πνεύμονες, την καρδιά και το συκώτι. Η επίθεση ήταν μία απόδειξη ότι η Ρωσία δεν είναι πλέον ασφαλής για όσους κριτικάρουν την κυβέρνηση, σχολιάζει το Spiegel και ότι ακόμη και πρώην κυβερνήτες ή υπουργοί δεν έχουν «ασυλία» απέναντι σε αυτή την απειλή. Μετά από τη δολοφονία του Νέμτσοφ, ο φόβος απλώθηκε γρήγορα ανάμεσα στους πολιτικούς της αντιπολίτευσης, ότι εκείνοι μπορεί να ήταν οι επόμενοι.
Εκτός από τη Νέμτσοβα, δύο άλλες γυναίκες έφυγαν στο εξωτερικό μετά από τη δολοφονία. Η μία είναι η Ξένια Σομπτσάκ, κόρη του πρώην δημάρχου της Αγίας Πετρούπολης Ανατόλι Σομπτσάκ, ο οποίος ήταν κάποτε πολιτικός μέντορας του Βλαντιμίρ Πούτιν. Το όνομά της θεωρείται ότι είναι στην ίδια λίστα με εκείνη που βρισκόταν ο Μπόρις Νέμτσοφ. Η άλλη είναι η Μαρία Γκαϊντάρ, κόρη του οικονομικού μεταρρυθμιστή Γεγκόρ Γκαϊντάρ, ο οποίος είχε διατελέσει πρωθυπουργός υπό τον Μπόρις Γιέλτσιν μετά από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης.
Ενα πράγμα ενώνει αυτές τις τρεις γυναίκες. Οι πατέρες τους ήταν κορυφαίοι πολιτικοί όταν η Σοβιετική Ενωση έδωσε τη θέση της στη δημοκρατική Ρωσία. Ολες τους μεγάλωσαν σε φιλελεύθερα σπίτια και με την αίσθηση ότι η δημοκρατία και το κράτος δικαίου θα επικρατήσουν τελικά στη χώρα τους. Στις αρχές, έβλεπαν τον Βλαντιμίρ Πούτιν ως φάρο ελπίδας για το μέλλον της Ρωσίας, αλλά σήμερα τον αντιμετωπίζουν ως τον άνθρωπο που προσωπικά «καρφώνει το φέρετρο» της ελευθερίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα. Καμία από τις τρεις τους δεν πιστεύουν ότι τα ιδανικά των πατέρων τους θα επικρατήσουν στο άμεσο μέλλον.
Αν και η Σόμπτσακ επέστρεψε στη Μόσχα μετά τη φυγή της, η Νέμτσοβα και η Γκαϊντάρ είναι έτοιμες να ζήσουν πολλά χρόνια στο εξωτερικό.
«Δεν μισώ προσωπικά τον Πούτιν, ακόμη κι αν ο πατέρας μου δολοφονήθηκε με εκείνον στην εξουσία», λέει η Νέμτσοβα στο γερμανικό περιοδικό. Ακόμη και το 2009 εκείνη εκθείαζε τον Πούτιν στο Elle, για τον «δυνατό, εξαιρετικό χαρακτήρα του και τις πολλές υπηρεσίες του στην οικονομία».
Σήμερα όμως, τα συμπεράσματά της για τον Πούτιν είναι εντελώς διαφορετικά. «Εχει βάλει όλα τα ΜΜΕ στη γραμμή. Εχει δώσει πρόσβαση στις ”ταΐστες” του κράτους σε διεφθαρμένους ολιγάρχες που είναι κοντά του. Η οικονομία μας διαρκώς συντρίβεται, εν μέρει εξαιτίας των πολιτικών του Κρεμλίνου. Πολλοί από τους καλύτερους εγκαταλείπουν τη Ρωσία, άνθρωποι που η χώρα μου στην πραγματικότητα χρειάζεται επειγόντως», λέει η Νέμτσοβα. Οσο για το πότε σχεδιάζει να επιστρέψει στη Ρωσία, απαντά «Οταν η χώρα μου θα τηρεί το κράτος δικαίου».
Αρκετά χιλιόμετρα μακριά, στην Οδησσό, η Μαρία Γκαϊντάρ σκέφτεται όπως η Νέμτσοβα. Δηλώνει ότι δεν θα επιστρέψει στη Ρωσία μέχρι τη στιγμή που θα επικρατήσουν η δημοκρατία και το κράτος δικαίου. Από τον Ιούλιο είναι υπουργός Υγείας του κυβερνήτη της Οδησσού. Το πόστο της και μόνο είναι ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση προς το Κρεμλίνο. Η Γκαϊντάρ, παιδί μίας οικογένειας διανοούμενων, τέθηκε στην υπηρεσία της μισητής για τη ρωσική κυβέρνηση επανάσταση της Μαϊντάν και δουλεύει για έναν από τους μεγαλύτερους εχθρούς της Μόσχας.
Τα ελεγχόμενα από την κυβέρνηση ΜΜΕ της Ρωσίας χαρακτηρίζουν την Γκαϊντάρ ως προδότρια της χώρας, σε σημείο που ο Ρώσος συγγραφέας Εντουαρντ Λιμόνοφ πρότεινε ότι όλη η οικογένειά της πρέπει να εκτελεστούν. «Εχουμε συνηθίσει τέτοιες επιθέσεις», απαντά η ίδια.
Από νωρίς εκείνη είχε εκφραστεί ενάντια στις ολοένα περισσότερο απολυταρχικές πολιτικές του Πούτιν, με εντυπωσιακές διαμαρτυρίες. Το Νοέμβριο του 2006 είχε κρεμαστεί από γέφυρα κοντά στο Κρεμλίνο με μία επιγραφή που ανέφερε «Δώστε πίσω στον κόσμο τις εκλογές τους, μπ@@@ρδοι». Οταν ο Πούτιν έκανε πρόεδρο τον Ντμίτρι Μεντβέντεφ, το 2008, εκείνη άρχισε να «διεισδύει» στους θεσμούς με τον δικό της τρόπο, καθώς έγινε αναπληρώτρια κυβερνήτης στο Κιρόφ Ομπλάστ, στην κεντρική Ρωσία, όπως και υπουργός Υγείας. Σήμερα κατέχει ακριβώς το ίδιο πόστο, αλλά σε άλλη χώρα.
Η Ξένια Σόμπτσακ είχε πάει πριν από εκείνη στην Οδησσό. Δημοσιογράφος του It Girl, ηθοποιός και κόρη πρώην δημάρχου της Αγίας Πετρούπολης, ο οποίος υπήρξε έμπιστος του Πούτιν. Το περασμένο καλοκαίρι είχε πάει εκεί για να πάρει συνέντευξη από τον κυβερνήτη Σαακασβίλι, για το Dozhd, που πρόσκεινται στην αντιπολίτευση της Ρωσίας.
Πριν από τέσσερα χρόνια, ήταν στην πρώτη γραμμή αντικυβερνητικών διαδηλώσεων. Σήμερα, ασκεί κριτική μέσα από ένα τηλεοπτικό στούντιο. Και μεταξύ άλλων, δεν παύει να μιλά για τη δολοφονία του Νέμτσοφ. «Δεν έδωσε ο Πούτιν την εντολή για την εκτέλεσή του. Αλλά ήταν ο Πούτιν εκείνος που δημιούργησε αυτή την κολασμένη μηχανή και έχασε τον έλεγχό της», λέει.
